تاثیر کشت های مختلف بر غلظت عناصر سنگین در خاک و گیاهان

پایان نامه
  • وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی
  • نویسنده امیر معیاری
  • استاد راهنما محسن جلالی
  • سال انتشار 1390
چکیده

آلودگی خاک و محصولات کشاورزی به عناصر سنگین به علت پیشرفت سریع صنایع و استفاده ی نادرست کودهای شیمیایی و دامی در زمین های کشاورزی باعث نگرانی های زیادی شده است. این مطالعه به گونه ای انجام شد تا غنی شدن خاک ها با عناصر سنگین، انتقال عناصر از خاک به گیاهان مختلف و خطر این عناصر برای سلامتی انسان در اثر مصرف گیاهان غنی شده با این عناصر را مورد بررسی قرار دهد. برای تشخیص روابط عناصر سنگین در سیستم خاک و گیاه، 59 جفت نمونه خاک و سیب زمینی، 62 جفت نمونه گندم، 33 جفت نمونه سیر، 76 جفت نمونه سبزیجات برگی و 66 جفت نمونه خاک و گیاهان مرتعی از مناطق مختلف استان همدان به منظور آنالیز عناصر سنگین، نمونه برداری شد. غلظت کل عناصر سنگین (کادمیوم، مس، آهن، منگنز، نیکل، سرب و روی) در نمونه خاک-ها نشان داد که غلظت کادمیوم (8/1 میلی گرم بر کیلوگرم) و سرب (4/25 میلی گرم بر کیلوگرم) به ترتیب در خاک های سیر و مرتع بیشتر از دیگر خاک های کشاورزی بود. همچنین کمترین مقدار سرب (1/16) و مس (5/11 میلی گرم بر کیلوگرم) به ترتیب در خاک های سیب زمینی و مرتع مشاهده شد. در کل یک روند کاهشی در غلظت کل عناصر سنگین در خاک ها به صورت: fe> mn> zn> ni> cu> pb> cd بدست آمد. مقادیر میانگین عناصر سنگین در خاک ها به غیر از کادمیوم و سرب بیشتر از مقادیر گزارش شده برای خاک های غیرآلوده می باشد. آنالیز گیاهان نشان داد که اختلاف معنی داری در غلظت عناصر سنگین بین گیاهان وجود دارد. به طور کلی میانگین غلظت عناصر سنگین در سبزیجات برگی بیشتر از دیگر گیاهان می باشد. نتایج نشان داد که غلظت سرب و کادمیوم به ترتیب در غده های سیب زمینی و سبزیجات برگی از دیگر گیاهان بیشتر می باشد. کمترین غلظت سرب (2/1) و کادمیوم (29/0 میلی گرم بر کیلوگرم) به ترتیب در دانه های گندم و گیاهان مرتعی مشاهده شد. در همه گیاهان مورد نظر غلظت کادمیوم از محدوده ی مجاز عناصر در گیاهان بالاتر بود. یک روند کلی در مقادیر فاکتور انتقال برای عناصر به صورت: دانه های گندم: cd > cu> zn> ni < mn > pb > fe، در غده های سیر: cu > cd > pb > zn > mn > fe > ni، در گیاهان مرتعی: cu > pb > cd > zn > mn > ni > fe، در سبزیجات برگی: cd > pb > zn > cu > mn = ni > fe و در غده های سیب زمینی: cd > pb > cu > zn > ni > mn > fe مشاهده شد. همچنین مقدار شاخص خطر پذیری سلامتی برای کادمیوم در غده سیب زمینی، دانه ی گندم و سبزیجات برگی از محدوده مجاز (>1) بیشتر می باشد. مقادیر بالاتر این شاخص برای سرب در غده سیب زمینی، گیاهان مرتعی و سبزیجات برگی مشاهده شد.با توجه به اینکه مقدار شاخص خطر پذیری برای دو عنصر سرب و کادمیوم بیشتر از 1 می باشد، این دو عنصر با پتانسیل بیشتری می توانند به عنوان خطر برای سلامتی انسان محسوب شوند. کمترین مقادیر شاخص خطر پذیری برای عناصر در گیاه سیر مشاهده شد. مقادیر این شاخص برای روی و نیکل در همه نمونه های گیاهی پایین تر از 1 می باشد. بنابراین، خطر برای سلامتی در اثر مصرف سیب زمینی و سبزیجات برگی دارای بیشترین نگرانی در این مطالعه می باشد و باید توجه ویژه ای به این موضوع مخصوصاً به پتانسیل در معرض قرار گیری عناصر سنگین در سبزیجات برگی و سیب زمینی به ویژه برای عناصر سرب و کادمیوم در طول دوران زندگی مردم در ناحیه ی مورد نظر پرداخته شود

منابع مشابه

تاثیر غلظت عناصر سنگین منابع مختلف آب آبیاری بر آلودگی خاک شالیزاری

در آبیاری علاوه بر کمیت، کیفیت آب نیز باید مدنظر قرار گیرد. به دلیل عدم وجود تصفیه‌خانه فاضلاب در شهر رشت، رودخانه زرجوب دریافت کننده انواع فاضلاب‌های شهری، صنعتی و زه‌آب های کشاورزی است. در این تحقیق تاثیر آبیاری برنج با آب این رودخانه و آب چاه روی تجمع عناصر سنگین در خاک پرداخته شده است. یک آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار با پنج سطح آبیاری شامل 1) غرقاب دائم، 2) اشباع، 3) ظ...

متن کامل

بررسی غلظت عناصر سنگین در خاک و گیاهان اطراف مجتمع فولاد خوزستان

هدف از این پژوهش، بررسی غلظت فلزات سنگین منتشر شده از مجتمع فولاد خوزستان، در خاک و گیاهان اطراف این منطقه می­باشد. بدین منظور نمونه­برداری از برگ درختان، درختچه­ها و گیاه علفی و خاک محیط ریشه (ریزوسفر) آن‌ها در جهت وزش باد غالب منطقه و عمود برآن در اطراف مجتمع فولاد انجام شد. نمونه‎های گیاه به دو دسته تقسیم و نیمی با آب مقطر و اسید هیدروکلریک شسته و نیمی دیگر بدون شستشو در نظر گرفته‏ شدند. غلظ...

متن کامل

تاثیر غلظت عناصر سنگین منابع مختلف آب آبیاری بر آلودگی خاک شالیزاری

در آبیاری علاوه بر کمیت، کیفیت آب نیز باید مدنظر قرار گیرد. به دلیل عدم وجود تصفیه خانه فاضلاب در شهر رشت، رودخانه زرجوب دریافت کننده انواع فاضلاب های شهری، صنعتی و زه آب های کشاورزی است. در این تحقیق تاثیر آبیاری برنج با آب این رودخانه و آب چاه روی تجمع عناصر سنگین در خاک پرداخته شده است. یک آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار با پنج سطح آبیاری شامل 1) غرقاب دائم، 2) اشباع، 3) ظ...

متن کامل

تأثیر مصرف فاضلاب در آبیاری گیاهان زراعی بر میزان برخی از عناصر سنگین خاک و گیاهان

به منظور بررسی تأثیر کاربرد فاضلاب شهری در میزان تجمع عناصر سنگین در خاک و گیاهان تحت کشت، فاضلاب شهری قسمتی از غرب ساری و قسمت مرکزی قائم شهر که برای آبیاری اراضی زیرکشت زراعی برنج مصرف می شد در سال 1384 مورد بررسی قرار گرفت. در زمان برداشت برنج، ریشه، اندام هوایی، دانه و خاک اراضی نمونه برداری شد(شاهد و تحت تأثیر فاضلاب).پس از برداشت برنج از ریشه و اندام هوایی شبدر، اسفناج و علوفه نیز نمونه ب...

متن کامل

تأثیر نیتروژن و منگنز بر قابلیت استفاده برخی عناصر غذایی خاک تحت کشت گیاهان مختلف

Nitrogen is usually the most limiting nutrient for crop production. Thus, N fertilizer is widely used by farmers. Moreover, Mn deficiency in some calcareous soils of Iran with high pH has been reported. Therefore, the addition of nitrogen and manganese to achieve the optimum yield is necessary. The objective of this study was to evaluate the effect of N and Mn applications on the availability o...

متن کامل

تأثیر نیتروژن و منگنز بر قابلیت استفاده برخی عناصر غذایی خاک تحت کشت گیاهان مختلف

Nitrogen is usually the most limiting nutrient for crop production. Thus, N fertilizer is widely used by farmers. Moreover, Mn deficiency in some calcareous soils of Iran with high pH has been reported. Therefore, the addition of nitrogen and manganese to achieve the optimum yield is necessary. The objective of this study was to evaluate the effect of N and Mn applications on the availability o...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم کشاورزی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023